Hoe objectief zijn ratingbureaus?

>> Sunday, February 24, 2013


Ratingbureaus zijn bijna dagelijks in het nieuws met hun rapporten. Afgelopen weekend was het weer eens zover: Moody's verlaagt status Groot-Brittannië van Aaa naar Aa1. Regeringsleiders en CEO’s zijn doodsbenauwd voor een dergelijk afwaardering want de gevolgen doen pijn. Beleggers willen niet meer investeren, de rente stijgt en wisselkoersen dalen. Uit ergernis over de zoveelste negatieve beoordeling heeft Europese Commissie in 2010 wetgeving voorgesteld om deze bureaus beter te reguleren. De vraag is: hoe objectief zijn ratingbureaus nu eigenlijk en moeten we ze nog wel serieus nemen?

Het schertsargument
Volgens Daniel Hannan zijn ratingbureaus net zo objectief als weerstations, alleen voorspellen ze niet het weer maar de economie. Dankzij hun rapporten weet je hoe een bedrijf, een land of de economie als geheel er bij staat. Het is volgens hem dan ook belachelijk dat je zou kunnen denken dat je door de ratingbureaus te reguleren de economie zou kunnen verbeteren:



Hij vindt het voorstel dom want dit zou het zelfde zijn als denken dat je beter weer krijgt door de weerman te vervangen. Letterlijk:
It is hard to improve on what my colleague Martin [onverstaanbaar] said on this issue, that seeking to address the debt crisis by regulating the credit rating agencies is like seeking to improve the weather by regulating the weather forecasters. You don’t improve the underlying problem by tackling the way it’s reported.
Laten we er even vanuit gaan dat Hannan gelijk heeft en dat ratingbureaus op de zelfde manier werken als weerstations – ik zal zo betogen waarom dat niet zo is - dan begaat hij hier een howler van de ergste soort. Want er is niemand die beweert dat betere meteorologen zorgen voor beter weer. De winter van 2013 is lang, koud en nat, ongeacht hoe goed of slecht de voorspelling ervan is. De stelling die hij aanvalt is dat Europese Commissie de crisis denkt te kunnen oplossen met betere ratingbureaus. Dat is het zelfde als de boodschapper de schuld geven van het slechte nieuws dat hij brengt.

De Engelsen noemen deze drogreden een straw man, dat is een vogelverschrikker. Hannan argumenteert tegen een karikatuur van het argument van zijn tegenstander- en dat wint hij natuurlijk met gemak. Hannan’s korte rede is een bijna perfecte illustratie van deze drogreden: een welbespraakte weerlegging van een schertsargument.

Beïnvloeding
Dit werpt wel de vraag op wat dan het echte probleem is met de ratingbureaus. Wat Hannan hier zegt over de ratingbureaus – dat zij de rol van weerman hebben – klopt niet. De analogie tussen weersvoorspelling en het voorspellen van de economie gaat niet op. Een weersvoorspelling heeft nul komma nul invloed op het weer, maar dat kun je van ratingbureaus niet zeggen. De kredietwaardigheid van een bedrijf, een investering of een land – kortom de economie - waarover een rapport wordt uitgebracht, wordt wel degelijk beïnvloed door dit rapport. Een slechte beoordeling heeft reputatieschade tot gevolg. Hierdoor moet men meer betalen voor leningen waardoor de uitgaven stijgen en loopt het begrotingstekort harder op. De onafhankelijkheid die zo kenmerkend is voor de weersvoorspelling ontbreekt hier dus want het object van de beoordeling verandert door de beoordeling zelf.

Systematische fout
Volgens Paul de Grauwe zit in de beoordelingen van ratingbureaus ook een systematische fout. In goede tijden worden bedrijven systematisch overgewaardeerd omdat dan winst wordt gemaakt en in slechte tijden, als verlies wordt geleden, wordt systematisch ondergewaardeerd. In combinatie met de hierboven beschreven beïnvloeding van de economie zullen ratingbureaus tijdens hoog conjunctuur de economie stimuleren en tijdens laag conjunctuur de economie afremmen. Ratingbureaus hebben dus een destabiliserend effect op de economie.

Merk op dat Hannan onbedoeld dus wel gelijk heeft: “goede” voorspellingen zorgen wel degelijk voor een goede economie. Maar let op, die aanhalingstekens staan hier niet voor niets!

Systematisch subjectief
Er is echter nog meer mis. In de jaren 70 heeft een verandering plaatsgevonden die grote gevolgen had voor de objectiviteit van de bureaus. Oorspronkelijk werd geld verdiend door beoordelingen te verkopen aan investeerders. Maar medio jaren 70 is men overgestapt op een ander bedrijfsmodel: niet de investeerder betaalt nu voor het rapport maar het bedrijf dat beoordeeld wordt. Deze verandering heeft grote gevolgen gehad voor de onafhankelijkheid van de ratingbureaus. Nogmaals want dit is belangrijk: de klant van het bureau is niet de investeerder maar het bedrijf dat beoordeeld wordt. Als een bureau zich niet uit de markt wil laten prijzen zal hij wel uitkijken een negatieve beoordeling te geven. De subjectiviteit van de ratingbureaus zit dus ingebakken in het beloningssysteem.

Inherent instabiel
Ik heb nu drie oorzaken op een rij gezet waarom ratingbureaus niet objectief kunnen zijn: (1) zij beïnvloeden het subject waarover ze oordelen, (2) zij maken een systematische fout bij hun beoordeling waardoor ze een procyclisch effect hebben op de economie en (3) het beloningssysteem zit zodanig in elkaar dat hun oordeel niet onafhankelijk kan zijn. Het meest onbegrijpelijke aan deze zaak is de vraag: hoe is het mogelijk dat dat een dergelijk essentiële functie in de economie zo slecht is ontworpen? Dit is een regelsysteem is waarvan elke ingenieur direct zal inzien dat het nooit stabiel kan zijn, integendeel, het is inherent instabiel.

Paul de Grauwe besluit zijn stukje met de opmerking dat volgens hem de geloofwaardigheid van de bureaus gelijk is aan nul. Toch wordt sinds jaren zeventig op deze manier gewerkt. Ratingbureaus hebben een belangrijke rol gespeeld bij het ontstaan van de kredietcrisis. Ik kan begrijpen dat de Europese Commissie voorstelt een eigen bureau op te richten dat deze taak verricht. Het is mij een raadsel waarom we we de commerciële bureaus nog steeds serieus nemen.


---
Verantwoording
Aaa->Aa1 - (cc) Michel Verbeek
De rede van Hannan vond ik via Meervrijheid die deze met instemming plaatsen.

Extra
Het paste niet in mijn verhaal, maar ik wil u deze mooie uitleg van de "straw figure" ("for the sake of gender equity"!) niet onthouden:



Wie meer wil weten over ratinbureaus kan ik deze reportage van Tegenlicht aanbevelen: "De macht van de rating agencies"

Read more...

Terug naar de toekomst

>> Saturday, February 16, 2013

Door griep geveld zat ik vorige week noodgedwongen thuis. Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om naar twee SF-films te kijken. Het waren totaal verschillende films die volstrekt toevallig die week op TV waren. Hoewel SF zogenaamd over de toekomst gaat zegt het vaak meer over de tijd waarin ze is geschreven dan over de toekomst. Zo ook deze keer. Darklight liet wat zien van het wereldbeeld van nu, en in Star Trek zag ik de toekomstdromen van 40 jaar geleden.

Darklight
Darklight is een goedkope en suffe SF-film. Het thema is wraak. Het gaat over de “zus van Eva”, Lilith, die verstoten is en daarom wraak neemt op de mensheid. Het is gebaseerd op een oude joods legende, maar jodendom speelt verder geen rol. Het plot draait om de slechterik in het verhaal, ene Anders Reaborne, (gespeeld door David Hewlett). Anders wil wraak nemen op de sekte waarin hij is opgegroeid. De naam van de sekte is Het Geloof (The Faith). De missie van de sekte is het bestrijden van het Kwaad van Lilith. Hij neemt wraak omdat de sekte lange tijd iets voor hem geheim heeft gehouden: bij een actie tegen Lilith toen hij nog jong was, zijn zijn ouders omgekomen. Dat werd hem niet verteld om hem "voor zich zelf te beschermen". Maar – zo blijkt later - hij wist het al die tijd toch wel.

Vlak voordat hij zijn wraak wil uitvoeren geeft hij een verklaring af, zoals slechteriken dat altijd doen in dit soort films:
[William] Why are you doing this?
[Anders] There are no answers in life William. As much as I searched I found nothing. Evil not only exists in this world, it prevails. The Faith has accomplished nothing except to ease the pain and delay the inevitable. Remember what the Prefect [leider van de sekte] used to tell us? That this life will be revealed in the next. Well I’m forcing the creator’s hands.
[William] You are sick, you will die.
[Anders] Yes, but not before I look into the Prefects eyes as he watches how the world comes to an end. I will gladly sacrifice my soul.
Het is een wonderlijke dialoog. Hij “offert zich op” om er voor te zorgen dat de wereld vergaat om daarmee alleen maar te bereiken dat hij zijn mentor teleurstelt – en om die teleurstelling dan in zijn ogen te mogen zien. Ook klopt het niet helemaal. De sekte hielt dit natuurlijk verborgen om zichzelf te beschermen, niet om het kind te beschermen. Begrijpelijk, maar echt overtuigend is het niet: als de dood van de ouders een ongeluk was waarom werd het dan voor de jongen verborgen gehouden? Gelukkig loopt het allemaal goed af. Anders Reaborne wordt overmeesterd en Lilith heeft alle slechtheid vergeten door geheugenverlies. Ze blijkt tegen alle verwachting in zelfs een goed karakter te hebben. Vanaf nu zal ze voor het goede gaan strijden.

Start Trek
Hoe anders is de tweede film die ik zag: Start Trek: The Motion Picture. Wat eerst opvalt, is natuurlijk dat de film nog het jaren 60 gevoel heeft van de eerste Tv-serie. Wel valt de kleding wat tegen: geen sexy rokjes maar broekpakken voor de dames. Nichelle Nichols, die Uhura speelt, klaagde toen al over de uniseks uniformen. Ook het tempo is ouderwets, er wordt bijvoorbeeld ruim de tijd genomen om het ruimteschip te tonen als het nog haar “ruimte dok” hangt. Maar niet alleen de sfeer is anders in Star Trek. Het cynisme dat Darklight kenmerkt ontbreekt hier totaal. Het verhaal draait niet om verraad maar om een vergissing … van machines. Het ruimteschip Voyager, dat 300 jaar geleden het zonnestelsel heeft verlaten, is gerepareerd en verbeterd door een “machine planeet”. De intelligente machines hebben Voyager liefdevol opgenomen en omgebouwd tot een verbeterd onderzoeksschip – want zo was Voyager oorspronkelijk natuurlijk bedoeld. Het schip gaat daarna naar de aarde terug om “zijn maker” op te zoeken. Als de nieuwe Voyager terugkomt is naam verbasterd tot V’ger.

Er is wel een klein probleem: hij heeft een tweede missie erbij gekregen. Hij wil de aarde “ontsmetten” – ontdoen van leven. Door de machinewereld wordt op koolstof gebaseerd leven namelijk beschouwd als een hinderlijke pest.

Voyager wordt door de Enterprise onderschept en het raadsel wordt opgelost. De oplossing komt als ze ontdekking wat V’ger is. Spock merkt op dat het ruimteschip eigenlijk een kind is, en dat je het dus als een kind moet behandelen. Weliswaar is V’ger een kind dat op het punt staat om de aarde te ‘ontsmetten’ van leven, maar toch een kind. Dan ontspint zich de volgende dialoog
[Spock] Captain, V’ger is a child. I suggest you treat her as such.
[Kirk] A child?
[Spock] Yes Captain a child. Evolving, learning, and searching. Instinctively needing.
[Dekker] Needing what?
[McCoy] Spock, that child is about to wipe out every living thing on earth. Now what do you suggest we do? Spank it?
[Spock] It knows only that it needs commander, but like so many of us it does not know what.
[Kirk] [denkt even na, spreekt dan V’ger aan] the carbon units know why the creator has not responded.
[V’ger, machinaal klinkende spraak] Disclose the information.
[Kirk] not until V’ger withdraws the devices orbiting the third planet.


De rest van de film is daarna een illustratie dat leven meer is dan machinaal denken en logica. V’ger begrijpt niets van zaken als liefde, gevoel en hoop. Maar dat gaat hij leren doordat hij versmelt met twee bemanningsleden – de navigator Ilia en een commander Dekker.

Onbegrip of wetenschap
Een naïeve toeschouwer – het spreekwoordelijke marsmannetje – zou denken dat Darklight het eerst is gemaakt: een onbeholpen verhaal, over primitieve emoties terwijl Start Trek een hoopvolle film is waarin het probleem wordt opgelost met mensenkennis (met een knipoog natuurlijk). Star Trek gaat over het verlangen naar kennis en wetenschap terwijl Darklight niet meer is dan een cynisch verhaal van verraad en wraak. Ook speelt wetenschap totaal geen rol meer in deze “SF-film”. Darklight is geen SF maar fantasy. Wetenschap is vervangen door fantasie.

In de dialogen die ik uit de films haal is het verschil nog het duidelijkst te zien. Hoewel in Darklight over “Het Geloof” als een sekte wordt gesproken kun je daar natuurlijk ook gewoon “het geloof” voor lezen. Herlees die zinnen dan nog een keer om te zien wat een cynische visie op geloof hier wordt uitgesproken. Waar het in Star Trek draait om pedagogisch inzicht gaat het in Darklight om onbegrepen kwaad dat niet meer ambitie heeft dan zinloze wraak. Lilith bekeert zich tot het goede, maar niet door ontwikkeling van haar karakter maar doordat ze is vergeten hoe slecht ze is. In Darklight wordt gevochten tegen redeloos kwaad. Niemand begrijpt waar het vandaan komt. Het beste dat je kan doen is het te vergeten. In Star Trek wordt het kwaad – als je daar al van kan spreken – juist opgelost door het te begrijpen.

Als het waar is dat de fantasieën van mensen over de toekomst meer zeggen over de tijd waarin ze worden verteld dan over de toekomst, dan kunnen we constateren dat we er de afgelopen 40 jaar niet op vooruit zijn gegaan. Misschien ben ik te somber – “Star Trek” wordt nog steeds gemaakt - maar de meeste films en tv-series die onder de noemer SF worden gemaakt, lijken meer op Darklight dan op Star Trek.

---
Verantwoording:
Darklight Poster
Star Trek poster
Voyager 1, Wikipedia

Read more...

Een huwelijk voor iedereen

>> Sunday, February 3, 2013

In Buitenhof van vandaag (35") ging het heel even over het homohuwelijk. In Frankrijk is men namelijk bezig met het huwelijk voor iedereen, ook wel het homo huwelijk. Petra Stienen zegt het heel goed: het huwelijk voor iedereen. Tot Petra's verbazing ligt dit ook in Europa nog erg moeilijk. In Frankrijk zijn meer mensen de straat op gegaan om hier tegen te demonstreren dan tegen de economische maatregelen van Hollande. En inderdaad, het is onbegrijpelijk: waarom zouden mensen daar tegen zijn? Waarom zou je mensen het geluk van een huwelijk onthouden? Men zal liefde toch niet willen verbieden? Want daar gaat het toch om bij het moderne huwelijk: een publieke status geven aan een verbintenis die twee mensen met elkaar aangaan omdat ze van elkaar houden. Het gezin is de hoeksteen van de samenleving zegt men wel.

Maar juist die mensen die dat belangrijk vinden zijn vaak tegen. Hoe kan dat? Zoals ik dat pleeg te doen twitterde ik dat tijdens de uitzending:

Ik kreeg onmiddellijk reacties terwijl ik niet eens zo veel volgers heb. Daaronder waren retweets van mensen die het er mee eens zijn, maar ook kritische reacties. Ik pak er een uit, omdat het laat zien waar het probleem zit. Helena Jacobs reageerde op mijn tweet als volgt:
Op mijn vraag door wie dat voorbehoud dan gemaakt wordt, antwoordde zij iets anders dan ik had verwacht:
Wat hier fout gaat is dat zij normaal met normatief met elkaar verward. Vergeet even het homohuwelijk en laten we iets neutraals nemen, iets dat normaal is. Bijvoorbeeld in deze zin: het is normaal dat mensen twee benen hebben. Klopt toch nietwaar? Ja er zijn mensen die er maar één, of zelfs helemaal geen een hebben. Niemand zal daar een normatief oordeel aan koppelen. Het behoeft geen betoog dat mensen met één of zonder benen geen zijn slechte mensen zijn. Toch doet Helena (en velen met haar) dat wel als het gaat om het huwelijk: de meeste huwelijken worden gesloten door mensen van verschillend geslacht. Dat is normaal. Maar net zoals mensen die niet twee benen hebben geen slechte mensen zijn, zijn huwelijken tussen mensen van het zelfde geslacht daarom nog geen slechte huwelijken.

Voor U is dit natuurlijk allemaal gesneden koek en vertel ik niets nieuws, maar dit inzicht is nog niet doorgedrongen tot iedereen, inclusief de Paus. Daarom spel ik het hier nog maar een keer uit.

Read more...

Blameren

>> Saturday, February 2, 2013

Al wekenlang had ik het boek in de boekhandel zien staan.  Steeds als ik binnen was - ik kom er vaak -  nam ik het even ter hand en sloeg het open om op een willekeurige plek wat te lezen, en iedere keer sloeg ik het glimlachend weer dicht om het met uiterste zelfbeheersing weer terug in het schap te zetten. Later misschien.

Maar vandaag lukte me dat niet meer, en heb ik het toch maar gekocht: Verzameld proza en nagelaten werk. Ik las dit toen ik het open sloeg:
'Een meesterstuk! Weet je wat ze zeggen, Koekebakkertje?'
Hij lachte niet meer.
'Weet je wat ze zeggen?'
Ik schudde van nee.
'Raad eens,' zei hij.
'Ze zeggen zooveel,' zei ik, 'ik neem er geen notitie meer van. God heeft de lui de spraak gegeven om zich te blameren.'
Het is wat stil geweest op dit blog sinds vorig jaar zomer.  Maar deze Koekebakker kan het toch niet laten om zich weer te gaan blameren.

Read more...

About This Blog

  © Blogger templates Sunset by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP